Handelingen 5: 12 – 16

Het begin van de Jezusbeweging is een successtory. “De apostelen verrichten vele tekenen en wonderen onder het volk”, staat er. De gelovigen “kwamen eensgezind bijeen”. “Er kwamen steeds meer mensen bij die in de Heer geloofden” (12-14). Kom daar vandaag eens om.

Je kunt je daar over verwonderen. Hoe kan dat? Die geestkracht en dat enthousiasme. Dat zijn wij als hedendaagse kerk toch een beetje kwijtgeraakt.
Je kunt bij deze succesverhalen uit het boek Handelingen ook de schouders ophalen. Want het wordt vast mooier voorgesteld dan het in werkelijkheid geweest is. Tussen de regels door klinken ook andere geluiden. Van verdeeldheid die al snel ontstaat, over verschil van inzichten, over breuken en scheuringen – een kerkelijke gewoonte vanaf het prille begin.

Maar toch. Het is te makkelijk om dat allemaal weg te relativeren.
Handelingen schetst niet voor niets dit ideaalbeeld van de eerste gemeente. In de spiegel van de oerkerk zien we onszelf als hedendaagse kerk terug.

Wist u dat vandaag de dag wereldwijd de kerk groeiend is?
Het is een beetje een schrale troost, want wat hebben wij daar in Nederland aan. Wij zien dat alles anders wordt. Het kerkelijk leven is een marginaal gebeuren geworden. Het verkruimelt waar we bij staan. Hoe goed we ons best ook doen om missionair te zijn, open en gastvrij.
Ik bedoel dat niet negatief maar als een feitelijke constatering, zeker in het contrast met wat we lezen over ‘steeds meer mensen die gaan geloven’ en over ‘mensen die vanuit de steden rondom Jeruzalem toestromen’. Maar juist bij dat laatste mogen we even stil staan.

De mensen stromen toe.
We doen vaak alsof wij naar de mensen toe moeten. Alsof de kerk mensen moet zien te bereiken en daar breken we dan ons hoofd over hoe dat moet. Dat is op zichzelf niet verkeerd, maar misschien wel wat eenzijdig en ook wat te veel gestrest.

Als kerk doen we veel moeite om mensen te bereiken, maar misschien moeten we ons eerst eens afvragen wat we mensen te bieden hebben. Dat is de omgekeerde beweging. Wat hebben wij te bieden? Gemeenschap? Verdieping? Bezieling? Praktische hulp?
Misschien is het goed om dit soort vragen, naar wat we te bieden hebben, wat meer de ruimte te geven. Het opent je naar je eigen bronnen. Wat vind ik hier? Wat zoek ik zelf?

Het zal het kerkelijk tij niet direct keren.
Maar het biedt wel de ruimte om het wezenlijke op tafel te krijgen. De kerk is er niet om zichzelf in stand te houden, maar om plaats te bieden aan wie zoekt naar levenszin en verdieping. Daar zal altijd vraag naar blijven…


ds. Bert Altena
meditatie voor Leeftocht (sep 2025)